Việc kết nối bảo tồn di sản gắn với phát triển du lịch đang mở ra hướng đi trong việc khai thác di sản văn hóa Chăm ở các địa phương. Điều này góp phần vào việc đa dạng hóa sản phẩm du lịch, đưa văn hóa bản địa trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng.
Du khách tham quan và xem biểu diễn tại di tích Tháp Pô Sah Inư - Lâm Đồng. Ảnh: Thùy Linh
Hệ thống di sản văn hóa, đặc biệt là các đền, tháp Chăm, không chỉ là niềm tự hào của đồng bào Chăm và người dân địa phương, mà còn là tài sản văn hóa quốc gia. Ông Nguyễn Văn Hòa - Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Khánh Hòa cho hay, địa phương đã và đang triển khai đồng bộ các dự án phục hồi, tu bổ, tôn tạo di tích nhằm đáp ứng nhu cầu văn hóa, tín ngưỡng của nhân dân. Song song đó là việc xây dựng nhiều chương trình du lịch văn hóa hấp dẫn và tổ chức tại các Tháp bà Pô Nagar, Tháp Pô Klong Garai... thu hút du khách đến tham quan, nghiên cứu về giá trị di sản.
Còn tại Lâm Đồng, theo Sở VHTTDL tỉnh, địa phương hiện có 2 di sản văn hóa của đồng bào Chăm được đưa vào Danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, đó là Lễ hội Katê của đồng bào Chăm theo đạo Bàlamôn và Nghề làm Gốm của người Chăm. Công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa Chăm không chỉ làm phong phú, đa dạng nền văn hóa mà còn thúc đẩy du lịch phát triển.
Định hướng đến năm 2030, Khánh Hòa đặt mục tiêu phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa - lịch sử gắn với di sản Chăm theo hướng bền vững, chú trọng bảo tồn chuyên sâu kết hợp khai thác trải nghiệm. Địa phương sẽ tăng cường hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp du lịch nhằm xây dựng sản phẩm du lịch văn hóa đặc thù, quảng bá hình ảnh văn hóa Chăm ra khu vực và quốc tế. Việc khai thác giá trị di sản văn hóa Chăm gắn với phát triển du lịch được kỳ vọng sẽ tạo điểm nhấn khác biệt cho du lịch Khánh Hòa; đồng thời góp phần gìn giữ, lan tỏa các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Chăm trong đời sống đương đại.
Cùng đó, việc kết nối bảo tồn di sản với phát triển du lịch đang mở ra hướng đi bền vững cho ngành du lịch tỉnh Lâm Đồng, biến những giá trị truyền thống thành sản phẩm du lịch đặc thù, hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Không chỉ là nơi lưu giữ dấu ấn văn hóa Chăm đặc sắc, tháp Pô Sah Inư còn sở hữu vị trí lý tưởng để ngắm toàn cảnh biển Mũi Né và Phan Thiết từ trên cao.
Khai thác tiềm năng, những năm qua, ngành du lịch địa phương triển khai nhiều giải pháp đưa tháp Pô Sah Inư trở thành điểm đến văn hóa không thể thiếu trong hành trình khám phá vùng biển của tỉnh Lâm Đồng. Công tác bảo tồn và trùng tu tháp cổ, cải tạo hạ tầng phục vụ du lịch như, đường lên tháp, bãi đỗ xe, hệ thống chiếu sáng, không gian cảnh quan và khu vực trải nghiệm được quan tâm, nâng cấp đồng bộ.
Bảo tồn di tích tháp Chăm để gìn giữ giá trị di sản, cũng như tạo ra sản phẩm du lịch là đích hướng tới hiện nay của các địa phương. Tại hội thảo mới nhất về tổng kết các phương pháp tu bổ di tích tháp Chăm, do Viện Bảo tồn di tích (Bộ VHTTDL) tổ chức, ông Đặng Khánh Ngọc - Viện trưởng Viện Bảo tồn di tích cho hay, trong gần nửa thế kỷ qua, nhiều đền - tháp đã được gia cố, cứu vãn, tránh được nguy cơ sụp đổ và duy trì sự tồn tại đến ngày nay. Tuy nhiên, kết quả bảo tồn vẫn còn khiêm tốn so với nhu cầu thực tế, bởi mỗi di tích là một hiện trạng kỹ thuật khác nhau, đòi hỏi phương pháp xử lý riêng biệt.
Theo đó, để giá trị di sản văn hóa Chăm trường tồn với thời gian; đồng thời tạo thành tài nguyên mềm cho phát triển du lịch bền vững, cần đầu tư nhiều hơn nữa cho công tác tôn tạo, trùng tu di tích.
Trên thực tế hiện nay, du lịch tìm hiểu, khám phá di tích lịch sử, di sản văn hóa đã trở thành nhu cầu của du khách. Nếu được quảng bá và kết nối tốt, di sản văn hóa Chăm không chỉ giúp du lịch các địa phương có cơ hội phát triển bền vững, mà còn giúp nâng cao ý thức bảo tồn di sản từ mỗi người dân, mỗi cộng đồng.
Dung Hòa