Sau khi hình thành tỉnh Phú Thọ mới, phát triển du lịch không chỉ là nhiệm vụ thúc đẩy kinh tế mà còn là sứ mệnh bảo tồn và phát huy bền vững các giá trị văn hóa, lịch sử, sinh thái. Việc tái định vị không gian du lịch, tạo bản sắc thống nhất, nâng cao chất lượng dịch vụ và kết nối vùng trở thành chìa khóa then chốt giúp Phú Thọ vươn lên thành một trung tâm du lịch trọng điểm của miền Bắc và cả nước. Với hệ sinh thái đa dạng, kết tinh giữa văn hóa - lịch sử - thiên nhiên - con người, vùng đất này đang nắm trong tay thời cơ vàng để mở rộng không gian phát triển, nâng tầm vị thế trên bản đồ du lịch quốc gia và quốc tế.
Không gian mới, tiềm năng mới
Phú Thọ mới sở hữu không gian rộng lớn, vị trí tiếp giáp Thủ đô Hà Nội, hạ tầng giao thông kết nối đồng bộ, địa hình đa dạng trải dài từ vùng trung du, miền núi đến đồng bằng, tạo nên sự hội tụ hài hòa giữa 3 vùng văn hóa đặc sắc: Vùng Đất Tổ linh thiêng, vùng văn hóa Mường Hòa Bình huyền thoại và miền đất sương mù Tam Đảo - Vĩnh Phúc mang hơi thở hiện đại, tinh tế. Đây là 3 “mạch nguồn” chủ đạo hợp thành một dòng chảy liên tục về lịch sử - văn hóa - thiên nhiên, là nền tảng vững chắc để phát triển du lịch toàn diện, hình thành các sản phẩm du lịch chất lượng cao như: Du lịch văn hóa tâm linh “về nguồn”; du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe; du lịch cộng đồng gắn với bản sắc dân tộc Mường, Thái, Dao, Cao Lan; du lịch thể thao, golf; du lịch MICE...
Rước kiệu về Đền Hùng là một trong những hoạt động nổi bật được tổ chức trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương hằng năm, thu hút đông đảo du khách tham gia
Với vị thế là vùng đất cội nguồn dân tộc Việt Nam, Phú Thọ từ lâu đã là điểm đến văn hóa - tâm linh nổi bật. Khu Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng - biểu tượng của Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, là điểm hội tụ tâm linh, gắn kết cộng đồng người Việt trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, những di sản quý giá như Hát Xoan, Ca trù, Lễ hội kéo co, Tín ngưỡng Tam phủ... tạo thành bản sắc văn hóa đặc trưng, hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế.
Không chỉ có chiều sâu văn hóa, Phú Thọ mở rộng còn là vùng đất của sinh thái và nghỉ dưỡng lý tưởng. Vườn quốc gia Xuân Sơn - nơi núi rừng Hoàng Liên Sơn hùng vĩ gặp suối nguồn trong xanh - là “lá phổi xanh” của vùng, chứa đựng hệ sinh thái quý hiếm. Nơi đây có cộng đồng dân tộc Dao, Mường với nét văn hóa nguyên sơ. Trong khi đó, khu du lịch hồ Hòa Bình, khu du lịch nước khoáng nóng Thanh Thủy, đầm Ao Châu, hồ Ly, Tam Đảo hay Đại Lải là điểm đến lý tưởng cho du khách tìm kiếm sự thư thái, gần gũi thiên nhiên. Đây là những tài nguyên vàng để phát triển các loại hình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, cộng đồng - những xu hướng được du khách quốc tế và nội địa đặc biệt ưa chuộng.
Hòa Bình - cái nôi của nền “Văn hóa Hòa Bình” nổi tiếng toàn cầu, là minh chứng cho tiến trình phát triển lâu dài của loài người. Bản sắc văn hóa Mường đậm đà thể hiện qua tiếng chiêng, nhà sàn cổ, các lễ hội truyền thống cùng những mô hình du lịch cộng đồng tại bản Lác, xóm Ké, xóm Mỗ... thu hút hàng trăm nghìn du khách mỗi năm. Đồng thời, hệ thống hồ, hang động, rừng núi và nguồn khoáng nóng Kim Bôi quý hiếm tạo lợi thế phát triển du lịch thể thao mạo hiểm, chữa bệnh và nghỉ dưỡng cao cấp. Vĩnh Phúc - “Đà Lạt của miền Bắc” mang sắc màu hiện đại với Tam Đảo thơ mộng, kiến trúc Pháp cổ, các sân golf và resort tiêu chuẩn quốc tế. Không gian nghỉ dưỡng tại Đại Lải, tổ hợp Flamingo, trung tâm vui chơi giải trí cao cấp đã định vị Vĩnh Phúc là điểm đến lý tưởng của dòng khách trung - cao cấp và khách quốc tế.
Nâng tầm vị thế để phát triển
Để nâng tầm vị thế cho du lịch phát triển tương xứng với tiềm năng và kỳ vọng, tỉnh Phú Thọ cần triển khai đồng bộ, hiệu quả nhiều nhóm giải pháp trọng tâm. Trên nền tảng không gian rộng lớn được hình thành sau khi sáp nhập 3 địa phương Phú Thọ - Vĩnh Phúc - Hòa Bình, phát triển du lịch không chỉ là cơ hội mà còn là yêu cầu cấp thiết để đưa vùng đất này trở thành trung tâm du lịch đặc sắc bậc nhất miền Bắc.
Trước hết, cần xây dựng chiến lược phát triển du lịch toàn vùng trên quan điểm “Một hành trình - nhiều điểm đến”, kết nối không gian văn hóa linh thiêng Đền Hùng, vẻ đẹp sinh thái của Tam Đảo, Đại Lải, hồ Hòa Bình và bản sắc cộng đồng các dân tộc Mường, Dao, Thái... Đồng chí Vũ Thị Hoài Phương - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhấn mạnh: “Trong không gian phát triển du lịch mới, có nhiều điều kiện thuận lợi để khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch đặc trưng của địa phương. Các điểm đến tham quan với nhiều sản phẩm du lịch, dịch vụ phong phú tạo nên chuỗi sản phẩm bổ trợ lẫn nhau, tăng năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư và khách du lịch đến tỉnh”.
Phú Thọ hiện có 2.778 di tích, trong đó 979 di tích được xếp hạng (6 di tích quốc gia đặc biệt, 176 di tích cấp quốc gia, 797 di tích cấp tỉnh); 6 bảo vật quốc gia; gần 2.000 di sản văn hóa phi vật thể, trong đó 5 di sản được UNESCO ghi danh. Giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh đã đầu tư hơn 1.100 tỷ đồng cho bảo tồn và phục hồi di sản, với gần 250 lượt di tích, hơn 40 di sản phi vật thể được phục dựng. Nhiều đề án chiến lược được triển khai như: Đề án bảo tồn Hát Xoan, Đề án bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Mường, Văn hóa Hòa Bình... Cùng với đó, hạ tầng du lịch được cải thiện rõ rệt. Toàn tỉnh hiện có 1.520 cơ sở lưu trú với hơn 20.000 buồng phòng, 182 khách sạn, trong đó có 9 khách sạn 4 - 5 sao; 94 doanh nghiệp lữ hành, trong đó 15 doanh nghiệp quốc tế. Năm 2025, Phú Thọ ước đón 14,5 triệu lượt khách, trong đó có 4,5 triệu khách lưu trú; tổng doanh thu từ du lịch ước đạt 14.800 tỷ đồng; tốc độ tăng trưởng bình quân đạt trên 10%/năm... Đó là những con số khẳng định sức bật và tiềm năng lớn.
Trong thời gian tới, tỉnh xác định tiếp tục đầu tư nâng cấp hệ thống hạ tầng giao thông, mở rộng các tuyến kết nối vùng. Bên cạnh đó là phát triển sản phẩm du lịch chất lượng cao, tăng cường xúc tiến, quảng bá du lịch quốc tế với các sản phẩm đặc trưng, có giá trị nổi bật. Một hướng đi quan trọng khác là chuyển đổi số trong du lịch, thông qua việc xây dựng hệ thống dữ liệu du lịch thông minh, tích hợp bản đồ số, đặt dịch vụ trực tuyến, tăng cường quảng bá trên nền tảng số, kết nối với các hãng lữ hành, hàng không trong và ngoài nước. Cuối cùng, tỉnh cần tiếp tục đẩy mạnh thu hút đầu tư, ưu tiên các dự án lớn trong lĩnh vực nghỉ dưỡng cao cấp, vui chơi giải trí, sân golf, resort khoáng nóng... Những dự án tầm cỡ nếu được triển khai hiệu quả sẽ là “đòn bẩy” đưa du lịch Phú Thọ lên một tầm cao mới. Với không gian được mở rộng, tiềm năng văn hóa - sinh thái phong phú, cùng chiến lược phát triển bài bản và quyết liệt, Phú Thọ đang đứng trước cơ hội vàng để trở thành trung tâm du lịch đa dạng, bền vững của miền Bắc, góp phần nâng cao vị thế vùng Đất Tổ trong bản đồ du lịch quốc gia và khu vực.
Anh Thơ
Báo và Phát thanh, Truyền hình Phú Thọ - baophutho.vn